Για την ευρωπαϊκή αντίθεση στο νεοναζισμό

 

Eugen Lipkowitch Outrage à la raison, 1965 yadvashem.org

Tο παρακάτω κείμενο δεν εθελοτυφλεί απέναντι στην άνοδο του νεοναζισμού στην Ελλάδα και άλλες χώρες της Ευρώπης. Το φαινόμενο προσεγγίζεται ως αυτό ακριβώς που είναι: απειλή για την κοινωνία και την δημοκρατία από τον αντισημιτισμό και την ρατσιστική ιδεολογία και πρακτική της βίας κατά των μεταναστών, από τους κληρονόμους του γερμανικού ναζισμού που αιματοκύλισε την Ευρώπη.  

Και η απάντηση είναι, και πρέπει από όλους μας να είναι, ξεκάθαρη: "αρνούμαστε ότι στην Ελλάδα, ή αλλού στην Ευρώπη, οι Εβραίοι, μετανάστες, μουσουλμάνοι, Ρομά ή μαύροι μπορεί να φοβούνται για τη ζωή τους". Σε αυτή τη βάση το κείμενο απευθύνει έκκληση σε όλους τους πολίτες, τα πολιτικά κόμματα, τα συνδικάτα, την κοινωνία των πολιτών, τους διανοούμενους και τους καλλιτέχνες για την καταπολέμηση της άκρας δεξιάς. Και νομίζω πολύ σωστά: η ρητορική του μίσους και η ρατσιστική βία που την συνοδεύει στις δικές μας κοινωνίες έχει εμφανιστεί, στους δρόμους και τις πλατείες της δικής μας πόλης, και είναι δική μας ευθύνη να τοποθετηθούμε εναντίον της.

Επιπλέον, το κείμενο συνδέει με εύστοχο και ουσιαστικό τρόπο το φαινόμενο με την τρέχουσα οικονομική και κοινωνική κρίση, προβάλλοντας την ανάγκη αλλαγής του δόγματος της λιτότητας και των αντι-μεταναστευτικών πολιτικών στην Ευρώπη. Και αντίστοιχα υποστηρίζεται η επιδίωξη της δημοκρατίας, της κοινωνικής προόδου και της ισότητας, ιδιαίτερα ως προς όσους αποτελούν στόχο φυλετικής και κοινωνικής βίας, όπως άλλωστε αρμόζει στην Ευρώπη της κοινής συνύπαρξης που οικοδομήθηκε πάνω στα ερείπια του ναζισμού και της μνήμης του Ολοκαυτώματος.

Το κείμενο υπογράφεται από  τον Benjamin Abtan, πρόεδρο την οργάνωσης European Grassroots Antiracist Movement, τον βραβευμένο με Νόμπελ λογοτεχνίας Dario Fo, τον στρατηγό υπεράσπισης του πολιορκημένου Sarajevo Jovan Divjak, την Svetlana Gannushkina, επικεφαλής της ρωσικής οργάνωσης Memorial, τον κοινωνιολόγο Anthony Giddens, τον σκηνοθέτη Amos Gitai, τους Béate και Serge Klarsfeld, επικεφαλής της οργάνωσης Fils et filles de déportés juifs de France, τον πρώην υπουργό Εξωτερικών της Γαλλίας Bernard Kouchner, τον φιλόσοφο Bernard-Henri Lévy, τον ιστορικό και πρώην μέλος της "Αλληλεγύης" Adam Michnik, την συγγραφέα Amélie Nothomb, τον Dominique Sopo, πρόεδρο της οργάνωσης SOS Racisme, τον φωτογράφο Oliviero Toscani, τον βραβευμένο με Νόμπελ Ειρήνης Elie Wiesel, και τον συγγραφέα A. B. Yehoshua. Δημοσιεύτηκε στην γαλλική εφημερίδα Le Monde και στην βρετανική The Guardian, και παρατίθεται στην ιστοσελίδα "Είμαστε όλοι Έλληνες Εβραίοι!" με αντικείμενο την συλλογή υπογραφών. Παραθέτω παρακάτω την ελληνική μετάφραση από την εφημερίδα Τα Νέα.

Η Χρυσή Αυγή - με το έμβλημα της εμπνευσμένο από την σβάστικα - έχει ως σημεία αναφοράς της την αντισημιτική και ρατσιστική ιδεολογία της βίας κατά των μεταναστών, των απειλών κατά δημοσιογράφων και είναι κληρονόμος της ιδεολογίας του γερμανικού ναζισμού που οδήγησε την Ευρώπη και τον κόσμο στο χάος και την αιματοχυσία. 

Δυστυχώς, η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα που βιώνει την αναβίωση της ναζιστικής ιδεολογίας. Στη Λετονία, φέτος, για πρώτη φορά, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας υποστήριξε την ετήσια παρέλαση των βετεράνων Waffen SS, παρά την έντονη κριτική που προκάλεσε. Στην Αυστρία, το ακροδεξιό κόμμα FPO έρχεται πρώτο στις δημοσκοπήσεις για τις επόμενες βουλευτικές εκλογές. Στην Ουγγαρία, η Ουγγρική Φρουρά- απόγονος της πολιτοφυλακής του κόμματος των τοξοϊδών σταυρών που άλλοτε οργάνωσε τον αφανισμό των Εβραίων και των Τσιγγάνων, σήμερα τρομοκρατεί εβραϊκούς πληθυσμούς και προκαλεί βίαιες και θανατηφόρες επιθέσεις εναντίων των Ρομά.

 

Η αναβίωση αυτή έγινε δυνατή με τη συστηματική επίθεση από τα ακροδεξιά κόμματα της ιδέας της συλλογικότητας, στρατηγική που υιοθετήθηκε κατά το πρότυπο του "Κόμματος για την Ελευθερία" του Γκερτ Βίλντερ στις αρχές της δεκαετίας του 2000 στην Ολλανδία. Ο πυρήνας αυτής της στρατηγικής είναι να κρύψει τη ρητορική για τις ανισότητες των φυλών πίσω από την πολιτιστική μάσκα της ‘καταπολέμησης του εξισλαμισμού της Ευρώπης'.

 

Η οικονομική και κοινωνική κρίση ευνοεί την αναζήτηση αποδιοπομπαίων τράγων και το φόβο της πτώσης της Γηραιάς Ηπείρου, και σ'αυτό το πλαίσιο η στρατηγική έχει αποδειχθεί ανησυχητικά αποτελεσματική. Επίσης, οδήγησε στην απενοχοποίηση των ακροδεξιών κομμάτων και τους επέτρεψε να γίνουν μέλη κυβερνητικών συνασπισμών, συνεισφέροντας στην καλλιέργεια της αντίληψης ότι τα αντισημιτικά και ρατσιστικά σχόλια είναι κοινότοπα μέσα στην Ευρώπη. Τώρα αυτή η ακροδεξιά, όπως η Χρυσή Αυγή, μπορεί στο εξής, με εκλογική επιτυχία, να έχει ένα ανοιχτό βήμα στη ρητορική του μίσους. 

 

Αντιμέτωποι με αυτή την τρομακτική κατάσταση που εκφράζεται άλλωστε και από την εκλογή των Νεοναζί βουλευτών στο ελληνικό κοινοβούλιο - επιβεβαιώνουμε την αλληλεγγύη μας: "Είμαστε όλοι Έλληνες Εβραίοι!". Αρνούμαστε ότι στην Ελλάδα, ή αλλού στην Ευρώπη, οι Εβραίοι, μετανάστες, μουσουλμάνοι, Ρομά ή μαύροι μπορεί να φοβούνται για τη ζωή τους, για αυτό που είναι. 

Καλούμε όλους τους πολίτες, τα πολιτικά κόμματα, τα συνδικάτα, την κοινωνία των πολιτών, τους διανοούμενους και τους καλλιτέχνες για την καταπολέμηση της άκρας δεξιάς, δίνοντας ζωή στο ευρωπαϊκό όνειρο.  Το ευρωπαϊκό αυτό όνειρο για το οποίο δεσμευόμαστε, πρέπει πάντα να θυμόμαστε ότι χτίστηκε πάνω στα ερείπια του ναζισμού και της μνήμης του Ολοκαυτώματος. Είναι το όνειρό μας μια ηπείρου απαλλαγμένης από το ρατσισμό και τον αντισημιτισμό. Πρόκειται για το σχέδιο μιας κοινωνίας χτισμένης στην κοινή συμβίωση, πέρα από τα εθνικά σύνορα.

 

Αλλά για να ενσαρκωθεί εκ νέου αυτό το όνειρο είναι επείγον να τεθεί τέρμα σε δύο δόγματα. Πρώτον, το δόγμα της λιτότητας, το οποίο είναι υπεύθυνο για τρομερές κοινωνικές τραγωδίες, δημιουργώντας τις συνθήκες που εξηγούν την επιτυχία των λαϊκίστικων κομμάτων και το οποίο παγιδεύει το μέλλον της ευρωπαϊκής νεολαίας στην αποπληρωμή του χρέους, σαν να πρέπει να θυσιαστούν ολόκληρες γενιές στο βωμό της αέναης λιτότητας.

 

Δεύτερον, πρέπει να αντικρουστεί το δόγμα του "ευρωπαϊκού φρουρίου", που ευνοεί την εξάπλωση της αντιμεταναστευτικής ρητορικής και κλείνει τα σύνορα της Ευρώπης, τη στιγμή που η Ευρώπη έχει ανάγκη τη μετανάστευση για να διατηρήσει το θεμελιώδες στοιχείο της ευρωπαϊκής ταυτότητας: το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας.

 

Είναι πλέον σημαντικό για τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα να ανανεώσουν την επιδίωξη για τη δημοκρατία, την κοινωνική πρόοδο και την προώθηση της ισότητας ανάμεσα στα άτομα και ως προς τους πολίτες που - ακόμη περισσότερο σε περιόδους κρίσης - είναι ο στόχος της φυλετικής και κοινωνικής βίας.

Εάν και η έννοια της Ευρώπης έχει συχνά επικριθεί, πιστεύουμε ακράδαντα ότι πρέπει να εργαστούμε προς μια ισχυρότερη Ευρώπη, πιο γρήγορα, πιο δυναμικά και να δώσουμε πνοή στο ευρωπαϊκό όνειρο. Εάν δεν είμαστε σε θέση να ενσαρκώσουμε το ευρωπαϊκό όραμα, είμαστε καταδικασμένοι στον ίδιο εφιάλτη, στην Ελλάδα και στην υπόλοιπη Ευρώπη.