Οι αναλώσιμοι μετανάστες της Αμυγδαλέζας

Antony Gormley, Learning To Think, 1991 [antonygormley.com]

Φοβάμαι πως η καταστολή της εξέγερσης στο κέντρο κράτησης της Αμυγδαλέζας από τα ΜΑΤ το βράδυ του Σαββάτου αποτελεί καθοριστική στιγμή για το πεδίο των δικαιωμάτων στην Ελλάδα. Και από αυτή την άποψη κανείς δε μπορεί να σιωπά ή να αδρανεί.

Αυτονόητες (;) προτεραιότητες

Μέχρι αυτή τη στιγμή παραμένει άγνωστος ο αριθμός των μεταναστών που έχουν κακοποιηθεί, τραυματιστεί, ή/και χρήζουν περίθαλψης. Παράλληλα καταγγέλεται η κακοποίηση των συλληφθέντων μεταναστών και η πειθαρχική επιδείνωση των συνθηκών κράτησης των υπολοίπων κρατουμένων.

Κατά συνέπεια, νομίζω πως προβάλλει ως επιτακτική και στοιχειώδης υποχρέωση η απαίτηση άμεσης και πλήρους πρόσβασης στους χώρους κράτησης της Αμυγδαλέζας από την πλευρά των μη κυβερνητικών οργανώσεων, των αντιρατσιστικών οργανώσεων και κομμάτων της αριστεράς, και κάθε φορέα που έχει έστω και την παραμικρή σχέση με το πεδίο των δικαιωμάτων· η καθόλου αυτονόητη στην Ελλάδα προστασία των δικαιωμάτων των συλληφθέντων και των υπολοίπων κρατουμένων· και η διενέργεια αξιόπιστης έρευνας από ανεξάρτητους φορείς επί όσων συνέβησαν και συμβαίνουν.

Και εξίσου επιτακτική και στοιχειώδης υποχρέωση είναι η δημοσιοποίηση του λόγου των ίδιων των μεταναστών για τα γεγονότα και τις εφιαλτικές συνθήκες που βιώνουν, ο οποίος μέχρι στιγμής παραμένει πλήρως αποκλεισμένος από τη δημόσια σφαίρα· και η συνεπής αντίθεση στην πολιτική του "Ξένιου Δία" και των κέντρων κράτησης μέχρι την οριστική κατάργησή τους.

Φοβάμαι από αυτά θα κριθούμε όλοι μας, και η τραγική κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει τα δικαιώματα στην Ελλάδα, και όχι από περισσότερο ή λιγότερο διεκπεραιωτικές ανακοινώσεις και αναλύσεις. 

Εικόνες εξαίρεσης, εγκλεισμού, και καταστολής

Ως προς την προσέγγιση των πολιτικών συγκέντρωσης και κράτησης μεταναστών υπό το πρίσμα της συνθήκης εξαίρεσης, δείτε ενδεικτικά εδώ. 

Ως προς τις απάνθρωπες και εξευτελιστικές συνθήκες κράτησης των μεταναστών δείτε ενδεικτικά εδώ, εδώ, εδώ και εδώ, και αντίστοιχα για τους θανάτους και τις απόπειρες αυτοκτονίας εδώ, εδώ, εδώ και εδώ, και τις απεργίες πείνας και τις κακοποιήσεις εδώ, εδώ, εδώ και εδώ. 

Ως προς τις συνθήκες που επικρατούν αυτή τη στιγμή στην Αμυγδαλέζα και τις σχετικές αντιδράσεις, μεταφέρω τα παρακάτω αποσπάσματα από το σημερινό άρθρο του Δημήτρη Αγγελίδη στην Εφημερίδα των Συντακτών:

Με ακόμη περισσότερη καταστολή απαντά η αστυνομία στην εξέγερση της Αμυγδαλέζας, επιλέγοντας να στήσει ένα εφιαλτικό σκηνικό έντασης που επιτείνει τις ήδη αδιέξοδες πολιτικές του υπουργείου Δημόσιας Τάξης και φέρνει πιο κοντά την πιθανότητα μιας νέας εξέγερσης.

Από την Κυριακή έχει απαγορευτεί ο προαυλισμός των κρατουμένων, με αποτέλεσμα να μετρούν ήδη 48 ώρες κλεισμένοι στα κοντέινερ, με κίνδυνο θερμοπληξίας. Στα περισσότερα δεν υπάρχει ρεύμα και δεν λειτουργεί κλιματισμός, σε κάποια έχει κοπεί και η υδροδότηση, ενώ η ατμόσφαιρα είναι ακόμα αποπνικτική από τα δακρυγόνα.

Σε χθεσινή επιθεώρηση, η υπεύθυνη γιατρός του Κέντρου, Ελπίδα Ευθυμιάτου, διαπίστωσε μώλωπες σε πάρα πολλούς από χτυπήματα κατά την επέμβαση των ΜΑΤ, που φαίνεται ότι έβγαλαν το άχτι τους σε όποιον κρατούμενο έβρισκαν μπροστά τους. Υπάρχουν μάλιστα ανεπιβεβαίωτες κατηγορίες για πυροβολισμούς την ώρα της επέμβασης. Σύμφωνα με την αστυνομία, δέκα αστυνομικοί τραυματίστηκαν από πετροβολισμό κατά την εξέγερση.

[...]

Δικηγόροι που είδαν χθες τους συλληφθέντες κρατουμένους αναφέρουν καταγγελίες για άγριο ξυλοδαρμό στο Τμήμα Αλλοδαπών, όπου μεταφέρθηκαν.

Χθες οδηγήθηκαν στον εισαγγελέα 56 κρατούμενοι, όλοι με τις ίδιες κατηγορίες σε βαθμό κακουργήματος και πλημμεληματικού χαρακτήρα (στάση κρατουμένου, απόπειρα απόδρασης και απόδραση, εμπρησμός με κίνδυνο της ανθρώπινης ζωής, επικίνδυνη σωματική βλάβη, εξύβριση). Για σήμερα το πρωί έχουν κληθεί σε απολογία οι 27 και για την Πέμπτη οι υπόλοιποι.

Η αστυνομία συνέλαβε χθες δύο από τους δέκα κρατουμένους που απέδρασαν και συνεχίζει να αναζητά τους υπόλοιπους.

Την ίδια στιγμή, η αστυνομία και το υπουργείο Δημόσιας Τάξης, με τη συνδρομή μέσων ενημέρωσης, επιχειρούν να χειριστούν επικοινωνιακά το γεγονός, επισείοντας τον κίνδυνο των μεταναστών χωρίς χαρτιά, παραλείποντας να αναφέρουν ότι οι έγκλειστοι της Αμυγδαλέζας κρατούνται όχι για ποινικά αδικήματα αλλά για διοικητική παράβαση –σε πολλές περιπτώσεις επειδή είχε λήξει η άδεια παραμονής τους και δεν είχαν την ευκαιρία να την ανανεώσουν, ελλείψει ενσήμων ή λόγω άλλων γραφειοκρατικών κωλυμάτων.

Η αστυνομία κυκλοφόρησε χθες βίντεο και φωτογραφίες με τις ζημιές που καταγράφηκαν στην Αμυγδαλέζα, σε μια επιχείρηση στοχοποίησης των εξεγερμένων. Δεν είχε την ευαισθησία να βιντεοσκοπήσει τη συνήθη συμπεριφορά των αστυνομικών και να καταγράψει τις πραγματικές συνθήκες κράτησης.

Αυτά έχουν καταγραφεί από τους πιο αξιόπιστους διεθνείς οργανισμούς και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που μιλούν για παράνομη συμπεριφορά των Αρχών και για παραβιάσεις στοιχειωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τα έχουν επίσης καταγράψει ενώσεις αστυνομικών.

[...]

Σπύρος Ριζάκος, ΜΚΟ Αίτημα

Διεθνές Δίκαιο

Αναμφισβήτητα η Ελλάδα, όπως και κάθε χώρα, έχει δικαίωμα να ελέγχει τα σύνορά της, να ασκεί δηλαδή μεταναστευτική πολιτική. Αυτή όμως την πολιτική έχει υποχρέωση να την ασκεί με βάση το Διεθνές Δίκαιο. Οφείλει να προστατεύει τους πρόσφυγες και να σέβεται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια όλων όσοι βρίσκονται στο έδαφός της.

Ωστόσο, όπως έχουν κατ’ επανάληψη κρίνει τα ευρωπαϊκά δικαστήρια, η χώρα μας υποβάλλει τους κρατούμενους μετανάστες και πρόσφυγες σε απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση. Το αποτέλεσμα; Αυτοκτονίες κρατουμένων, θάνατος ασθενούς κρατουμένου, αλλεπάλληλες εξεγέρσεις. Η χώρα μας όχι απλώς αγνοεί επιδεικτικά τις αποφάσεις των ευρωπαϊκών δικαστηρίων αλλά οδηγεί την κατάσταση στα άκρα αδιαφορώντας για τις συνέπειες. Ομως ο σεβασμός του Διεθνούς Δικαίου, των δικαιωμάτων του ανθρώπου, της ανθρώπινης αξιοπρέπειας είναι εν τέλει θέμα δημοκρατίας και πολιτισμού. Το ερώτημα που γίνεται ολοένα και πιο επιτακτικό είναι αν θα δεχτούμε ως χώρα και ως πολίτες την καταπάτηση βασικών αξιών της δημοκρατίας και του ανθρωπισμού, αν θα μπούμε σε αυτή την επικίνδυνη ατραπό.

Γιάννα Κούρτοβικ, Δίκτυο για τα Πολιτικά και Κοινωνικά Δικαιώματα

Εκτός ζώνης δικαίου

Το ζήτημα δεν είναι οι συνθήκες κράτησης. Γιατί κι αν αυτές δεν ήταν άθλιες, κι αν δεν έβραζαν τα κοντέινερ, αν υπήρχαν υπόστεγα και δέντρα, κι αν δεν ήταν άθλιο το φαΐ (από το οποίο πλουτίζει κάποιο κέτερινγκ, με 5,87 κατ’ άτομο ημερήσια για να δίνει σκάρτη ακόμη και τη μερίδα το ψωμί), κι αν υπήρχαν γιατροί και είδη υγιεινής και καθαριότητας, οι Αμυγδαλέζες του κ. Δένδια δεν θα έπαυαν να είναι χώροι ανθρώπινης ταπείνωσης, εξευτελισμού και μαρτυρίων, χώροι βασανισμού κατά την έννοια και των διεθνών δικαστηρίων που επανειλημμένα καταδίκασαν την Ελλάδα. Τόποι εκτός νόμου και εκτός ζώνης δικαίου, όπου η χωρίς έγκλημα, χωρίς δίκη και χωρίς όριο διάρκειας ποινή εκτίεται χωρίς έλεγχο. Και το μαρτύριο της σταγόνας (η λήξη της κράτησης) σκόπιμο και σαδιστικό. Ποιος δικαστής θα τους δικάσει;

Σε ποια χειρότερη φυλακή μπορεί να σκεφτεί να τους κλείσει;

Ποιος εισαγγελέας θα σκεφτεί να παραπέμψει τους υπευθύνους για κακούργημα ή έστω πλημμέλημα με το 137Α του Ποινικού Κώδικα που τιμωρεί τα βασανιστήρια;

Εύα Κοσσέ, Human Rights Watch

Αναμενόμενο

Αυτό που συνέβη στην Αμυγδαλέζα ήταν αναμενόμενο. Διεθνή όργανα προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν τεκμηριώσει σκανδαλώδεις συνθήκες κράτησης μεταναστών και αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα. Ενώ η ελληνική κυβέρνηση έχει λάβει κάποια ταπεινά μέτρα για να βελτιώσει τις συνθήκες κράτησης, οι μετανάστες και οι αιτούντες άσυλο, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, εξακολουθούν να κρατούνται σε ακατάλληλες συνθήκες, συχνά χαρακτηριζόμενες ως απάνθρωπες και εξευτελιστικές. Βάσει του Διεθνούς Δικαίου, οι μετανάστες που δεν έχουν άδεια να εισέλθουν ή να παραμείνουν σε μια χώρα μπορεί να υπόκεινται σε κράτηση, σε ορισμένες περιπτώσεις. Ωστόσο, η κράτηση πρέπει να βασίζεται σε εξατομικευμένη αιτιολογία και να μην είναι ο κανόνας. Οι διαδικασίες απέλασης θα πρέπει να επιδιώκονται με τη δέουσα ταχύτητα και επιμέλεια, έτσι ώστε να μειώνεται στο ελάχιστο ο χρόνος κράτησης. Η κράτηση δε των αιτούντων άσυλο πρέπει να παραμένει ύστατο μέτρο. Η πολιτική κράτησης που εφαρμόζει η Ελλάδα φαίνεται πως έχει σκοπό την τιμωρία των μεταναστών πάρα την απομάκρυνσή τους, κάτι το οποίο απαγορεύεται ρητά από το Διεθνές Δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.