Τετάρτη 19 Δεκεμβρίου 2012

Επιστρέφοντας στο Mahagonny: από τον Bertolt Brecht στον David Bowie


Το έργο Άνοδος και Πτώση της Πόλης Mahagonny είναι μια ριξικέλευθη όπερα που έγραψε ο Bertolt Brecht και σύνθεσε ο Kurt Weill. Αφηγείται την ιστορία μιας πόλης που βασίζεται στο αμείλικτο κυνήγι του κέρδους, και ταυτίζεται με την κατανάλωση· το σέξ, το φαγητό, το ποτό και τα στοιχήματα είναι οι ακρογωνιαίοι λίθοι της. Οτιδήποτε μπορεί να μετατραπεί σε εμπόρευμα, και όλα επιτρέπονται εφόσον κάποιος είναι διατεθειμένος να πληρώσει. Κατά την στρεβλή και αδίστακτη αντίληψη περί δικαιοσύνης που επικρατεί στην πόλη, μπορεί κανείς να αποφύγει τις συνέπειες του νόμου ακόμα και αν έχει πυροβολήσει κάποιον, αλλά ταυτόχρονα μπορεί να καταδικαστεί σε θάνατο επειδή δεν έχει χρήματα.

Η Άνοδος και Πτώση της Πόλης Mahagonny αποτελεί αλληγορία του καπιταλισμού, και ταυτόχρονα σάτιρα των συμβάσεων της όπερας. Ο Bertolt Brecht άνοιξε ένα νέο πεδίο κριτικής σύγχρονων θεμάτων στο πλαίσιο ενός παραδοσιακού ιδιώματος, ενώ ο Kurt Weill ανέτρεψε τον φορμαλισμό των μουσικών δομών της όπερας ενσωματώνοντας επιρροές από τη jazz και στοιχεία λαϊκής μουσικής. Το έργο έφερε επιπλέον στο προσκήνιο της όπερας την σκληρή πραγματικότητα του καπιταλισμού, συμπεριλαμβανομένης της αγριότητας με την οποία οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλο.

 bbc.co.uk 

Δεν πρόκειται ωστόσο για μια τυχαία σκληρή πραγματικότητα· το έργο δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, και συνάντησε την εχθρότητα των Ναζί, οι οποίοι το απαγόρευσαν το 1933. "Κατά κάποιο τρόπο," υποστηρίζει ο Tim Smith στον ιστότοπο Public Broadcasting Service, "αυτό που έκαναν ο Brecht και ο Weill ήταν να κρατήσουν ψηλά ένα καθρέφτη, επιτρέποντας σε εκείνους που είχαν ανοιχτά μάτια να δουν τον κόσμο γύρω τους." Η πρεμιέρα της όπερας έγινε στις 9 Μαρτίου 1930 στη Λειψία· ο ιστότοπος Public Broadcasting Service περιλαμβάνει την παρακάτω περιγραφή της βραδιάς από την ηθοποιό και τραγουδίστρια Lotte Lenya, η οποία βρισκόταν στο κοινό:

Μου έχουν πει ότι η πλατεία γύρω από το θέατρο της όπερας ήταν γεμάτη με τάγματα εφόδου των Ναζί, που κρατούσαν πλακάτ διαμαρτυρίας για την παράσταση του 'Mahagonny'. ... Η παράσταση [είχε] ήδη προχωρήσει όταν έχασα ξαφνικά την προσήλωση μου σε αυτήν εξατίας της ηλεκτρισμένης ατμόσφαιρας γύρω μας· ήταν κάτι παράξενο και άσχημο. Καθώς η όπερα κυλούσε προς το τέλος της, άρχισαν οι διαδηλώσεις, τα σφυρίγματα και οι αποδοκιμασίες· όταν έφτασε η ώρα της τελευταίας σκηνής, γρονθοκοπήματα είχαν ξεσπάσει στους διαδρόμους μεταξύ των καθισμάτων, το θέατρο ήταν μια ανθρώπινη μάζα που ούρλιαζε· σύντομα οι ταραχές είχαν εξαπλωθεί στη σκηνή, πανικόβλητοι θεατές προσπαθούσαν να ξεφύγουν, και μόνο η άφιξη μιας μεγάλης αστυνομικής δύναμης τελικά άδειασε το θέατρο. 

Η Άνοδος και Πτώση της Πόλης Mahagonny είναι έργο με διαχρονική καλλιτεχνική αξία και μακρά ιστορία παραστάσεων, συμπεριλαμβανομένης της νέας παραγωγής από την καταλανική ομάδα La Fura dels Baus. Η πρωτοτυπία, αλλά και η ωμότητα, της εκδοχής που παρουσίασαν αποτελούν ταυτόχρονα αντανάκλαση πάνω στην τρέχουσα οικονομική κρίση. Η παράσταση σκηνοθετήθηκε από τους Alex Ollé και Carlus Padrissa, δύο από τα ιδρυτικά μέλη της La Fura dels Baus, και η πρεμιέρα έγινε στο Teatro Real της Μαδρίτης το 2010.



Το παραπάνω video περιλαμβάνει απόσπασμα στο οποίο η καναδή σοπράνο Measha Brueggergosman τραγουδάει το Alabama Song, ίσως το πιο δημοφιλές τραγούδι της όπερας. Το κομμάτι έχει διασκευαστεί από πολυάριθμους καλλιτέχνες, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζει ο David Bowie. Πρόκειται εξάλλου για λάτρη του Brecht· το 1982, για παράδειγμα, είχε παίξει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην τηλεοπτική παραγωγή του θεατρικού έργου Baal στο BBC, την οποία μπορείτε να δείτε εδώ, ενώ οι ηχογραφήσεις των τραγουδιών κυκλοφόρησαν στο περίφημο ομώνυμο EP.

Η διασκευή του Alabama Song από τον David Bowie κυκλοφόρησε ως single το 1980· το είχε ήδη συμπεριλάβει στην περιοδεία του 1978, και το έπαιξε ξανά στη σκηνή το 1990. Το παρακάτω video είναι από την συναυλία στο Βερολίνο κατά τη διάρκεια της περιοδείας για το album Heathen το 2002. Η πόλη δεν είναι φυσικά άγνωστη στον Bowie· είχε εγκατασταθεί στο Βερολίνο στα τέλη της δεκαετίας του 1970, και είναι εκεί που ηχογράφησε το σημαντικότερο ίσως έργο του, την τριλογία που αποτελείται από τα albums Low, "Heroes", και Lodger. Σε αυτή την περίοδο της ζωής του αναφέρεται εισάγοντας το Alabama Song· "όταν ζούσα στο Βερολίνο," λέει στο κοινό, "συνήθιζα να τραγουδάω αυτό το τραγούδι κάθε πρωί."


Oh show me the way to the next whisky bar
Oh don't ask why, oh don't ask why
For we must find the next whisky bar
Or if we don't find the next whisky bar
I tell you we must die
I tell you we must die
I tell you, I tell you, I tell you we must die

Oh moon of Alabama, it's time to say goodbye
We've lost our good old mama
And must have whisky or you know why

Oh moon of Alabama, it's time to say goodbye
We've lost our good old mama
And must have whisky or you know why

Oh show us the way to the next little dollar
Oh don't ask why, oh don't ask why
For we must find the next little dollar
Or if we don't find the next little dollar
I tell you we must die
I tell you we must die
I tell you, I tell you, I tell you we must die

Oh moon of Alabama, it's time to say goodbye
We've lost our good old mama
And must have dollar or you know why

Oh show us the way to the next little girl
Oh don't ask why, oh don't ask why
For we must find the next little girl
Or if we don't find the next little girl
I tell you we must die
I tell you we must die
I tell you, I tell you, I tell you we must die

Oh moon of Alabama, it's time to say goodbye
We've lost our good old mama
And must have little girl or you know why

Oh moon of Alabama, it's time to say 'auf wiedersehen'
We've lost our good old mama
And must have little girl or you know why
You know why
You know why


υγ

Η ανάρτηση αφιερώνεται στον φίλο και εξαιρετικό μπασίστα Περικλή, που "ξέρει γιατί."
 

Δεν υπάρχουν σχόλια: