Η δημοκρατία και η κρίση της ευρωζώνης, #10

Φωτογραφία: John Kolesidis/Reuters  [guardian.co.uk]

Τα στοιχεία που παρουσιάζονται στην παρούσα έκθεση δείχνουν ότι η πολιτική που δίνει προτεραιότητα στη λιτότητα δεν λειτουργεί και ότι χρειάζεται μια εναλλακτική λύση. Η προσέγγιση της επιβολής μέτρων λιτότητας και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων με στόχο τη μείωση του κρατικού δανεισμού και της αναλογίας χρέους/ΑΕΠ σε μικρό αριθμό ετών δεν λειτουργεί με οικονομικούς όρους. Ταυτόχρονα, θέτει την κοινωνική συνοχή της Ευρώπης και την ίδια την πολιτική νομιμοποίηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε κίνδυνο.

Πρέπει να βρεθεί δίκαιη λύση για την κρίση χρέους: η πρόσφατη συμφωνία της ΕΕ για την ανακεφαλαιοποίηση των ισπανικών τραπεζών χωρίς αυτή να προστίθεται στο δημόσιο χρέος (Ιούνιος 2012) αναγνωρίζει ότι δεν είναι βιώσιμο να γίνονται οι φορολογούμενοι υπεύθυνοι για τα τεράστια χρέη των τραπεζών τους. Η μετατροπή του τραπεζικού χρέους σε δημόσιο χρέος πρέπει να αναγνωριστεί ως άδικη και μη βιώσιμη για όλες τις πληγείσες χώρες και να υιοθετηθεί μια προσέγγιση δικαιότερης κατανομής των βαρών.

Παρά την περί του αντιθέτου ρητορική, υπάρχει σήμερα μια αποτυχία ενσωμάτωσης οικονομικών και κοινωνικών πολιτικών, καθώς και μια έλλειψη μακροπρόθεσμης δέσμευσης για μια κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς, η οποία με τη σειρά της είναι απαραίτητη για την οικοδόμηση μιας βιώσιμης οικονομίας. Οι άνθρωποι που πληρώνουν το υψηλότερο τίμημα σήμερα είναι εκείνοι που δεν συμμετείχαν στις αποφάσεις που οδήγησαν στην κρίση, και οι χώρες που πλήττονται περισσότερο είναι μεταξύ εκείνων με τα μεγαλύτερα κενά στα συστήματα κοινωνικής προστασίας τους, έτσι ώστε τα συστήματα κοινωνικής πρόνοιας τους είναι λιγότερο ικανά να προστατεύσουν τους ευάλωτους πληθυσμούς. Αυτή η διαδικασία είναι μονομερής και άδικη.

Το παραπάνω κείμενο είναι απόσπασμα  της έκθεσης με τίτλο The Impact of the European Crisis, η οποία εκπονήθηκε από την καθολική οργάνωση Caritas Europa για την Social Justice Ireland (2013, σ. 5, η έμφαση στο πρωτότυπο παραλείπεται).

 

Αυτό που ενέπνευσε τόσους πολλούς να ενωθούν μαζί μας

Αφίσα: Samuel Oslund  [occuprint.org]

Η δύναμή μας βρίσκεται στις αρχές μας. Η δύναμη του κινήματος Occupy ήταν πάντα ότι προκειται για ένα πείραμα ανθρώπινης ελευθερίας. Αυτό είναι που ενέπνευσε τόσους πολλούς να ενωθούν μαζί μας. Αυτό είναι που τρόμαξε τις τράπεζες και τους πολιτικούς, οι οποίοι προσπάθησαν να κάνουν ό,τι μπορούν - διείσδυση, αποδιοργάνωση, προπαγάνδα, τρόμο, βία - ώστε να είναι σε θέση να πουν ότι έχουμε αποτύχει, ότι απέδειξαν πως μια πραγματικά ελεύθερη κοινωνία είναι αδύνατη, ότι κατ' ανάγκην θα καταρρεύσει στο χάος, την εξαθλίωση, τον ανταγωνισμό, τη βία, και τη δυσλειτουργία. Δεν μπορούμε να τους επιτρέψουμε μια τέτοια νίκη. Ο μόνος τρόπος να αντεπιτεθούμε είναι να ανανεώσουμε την απόλυτη δέσμευσή μας σε αυτές τις αρχές.  Ποτέ δεν θα συμβιβαστούμε ως προς την ισότητα και την ελευθερία. Θα βασίζουμε πάντα τις μεταξύ μας σχέσεις σε αυτές τις αρχές.

Some remarks on consensus, by David Graeber 

Occupy Wall Street

Γάτες και μουσικοί

Roger Waters, Άγνωστος φωτογράφος [catladiesproject.blogspot]

Janis Joplin, Φωτογραφία: Baron Wolman [catmoji.com]

John Lennon, Φωτογραφία: Kristian Goddard [kristiangoddard.net]

Με Μια Γλυκόπικρη Προσμονή...

Leros, July 2013

Leros, July 2013

Leros, July 2013

Χρώμα και φως

Chinatown, Toronto, 06.05.2013 

 Η φωτογραφία είναι ευγενική χορηγία της Ιωάννας

Occupy: αλλάζοντας τις πολιτικές συντεταγμένες

  Poster: Favianna Rodriguez  [culturalorganising.org]

Ένα από τα κύρια επιτεύγματα του κινήματος Occupy είναι το άνοιγμα νέων πεδίων μετασχηματισμού, αντίστασης και επανάστασης, το σπάσιμο των κλειστοφοβικών ορίων της γεωγραφίας του παγκόσμιου κεφαλαίου. Το ίδιο το κίνημα σπάει τα όρια της αποδεκτής πολιτικής ορολογίας, επιλέγοντας να ταράξει την κατεστημένη τάξη μιλώντας από μία θέση εκτός του επίσημου πολιτικού πεδίου. Από τη σκοπιά της κυρίαρχης ιδεολογίας, το κίνημα Occupy φαίνεται να στερείται εστίασης και οργάνωσης αφού δεν προτείνει κανένα σύνολο «αιτημάτων» - δηλαδή στη γλώσσα που υιοθετείται από την καθημερινότητα. Το θέμα όμως δεν είναι να μιλήσει στη γλώσσα της υπάρχουσας τάξης πραγμάτων, αλλά να αλλάξει τις συντεταγμένες της υπάρχουσας τάξης πραγμάτων, έτσι ώστε αυτό που εμφανίζεται ως παράλογο και τραυματικό από την ίδια του την οπτική, να γίνεται αυτό καθεαυτό η δομική αρχή πάνω στην οποία μπορούν να διαμορφωθούν οι όροι της δυνατότητας μιας νέας πολιτικής.

Call for papers, Cyborg Subjects

Νεοφιλελευθερισμός και οικονομική κρίση

[lwbooks.co.uk] 

Για τρεις δεκαετίες το νεοφιλελεύθερο σύστημα παρήγαγε τεράστια κέρδη για τις πολυεθνικές, τα επενδυτικά ιδρύματα και τα επιχειρηματικά κεφάλαια, και υπέρογκη συσσώρευση πλούτου για τους καινούριους υπερ-πλούσιους παγκοσμίως, ενώ αύξησε κατάφωρα το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών και εμβάθυνε τις ανισοτήτες εισοδημάτων, υγείας και ευκαιριών εντός και μεταξύ χωρών σε μια κλίμακα που έχουμε να δούμε από πριν το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Στη Βόρεια Αμερική και τη Δυτική Ευρώπη - το μέχρι σήμερα δυναμό του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος - οι ρυθμοί ανάπτυξης είναι τώρα χαμηλότεροι από ό,τι ήταν τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες, όταν υπήρχε μεγαλύτερη ισορροπία ισχύος μεταξύ κοινωνικών τάξεων. Έχει υπάρξει απότομη πτώση στις κατασκευές και έντονη επέκταση των χρηματοπιστωτικών δραστηριοτήτων και του τομέα των υπηρεσιών· και μια μαζική μετατόπιση ισχύος και πόρων από το δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα, από το κράτος στην αγορά. 'Η αγορά' έχει γίνει το πρότυπο των κοινωνικών σχέσεων, με μόνη αξία την ανταλλακτική. Οι δυτικές κυβερνήσεις έχουν φανεί αδύναμες και αναποφάσιστες ως προς την ανταπόκρισή τους στην περιβαλλοντική κρίση, τη κλιματική αλλαγή και την απειλή απέναντι στη βιώσιμη ζωή στον πλανήτη, και έχουν αρνηθεί να αντιμετωπίσουν τα ζητήματα με όρους διαφορετικούς από τους δικούς τους - οι οποίοι είναι εκείνοι της αγοράς.

Κατά παρόμοιο τρόπο, η οικονομική κρίση έχει χρησιμοποιηθεί από πολλές δυτικές κυβερνήσεις ως μέσο για την περαιτέρω εδραίωση του νεοφιλελεύθερου μοντέλου. Έχουν υιοθετήσει σκληρά 'μέτρα λιτότητας', τα οποία ισχυρίζονται ότι είναι ο μόνος τρόπος για τη μείωση των ελλειμμάτων που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της 'χρυσής' περιόδου της δεκαετίας του 1980 και του 1990. Έχουν ξεκινήσει μια επίθεση στα εισοδήματα, το βιοτικό επίπεδο και τις συνθήκες ζωής των λιγότερο εύπορων μελών της κοινωνίας. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το πρόγραμμα περικοπών έχει παγώσει τα εισοδήματα, περιορίσει τις παροχές, επιτεθεί με αγριότητα στην απασχόληση στον δημόσιο τομέα, και υπονομεύσει την τοπική αυτοδιοίκηση. Έχει ενθαρρύνει το ιδιωτικό κεφάλαιο να υποσκάψει το κράτος πρόνοιας και να διαλύσει τις δομές υγείας, πρόνοιας και εκπαίδευσης. Το βάρος της 'επίλυσης' της κρίσης έχει δυσανάλογα ξεφορτωθεί πάνω στους εργαζόμενους, στοχεύοντας τις ευπαθείς, περιθωριοποιημένες ομάδες. Αυτές περιλαμβάνουν χαμηλού εισοδήματος μονογονεϊκές οικογένειες· παιδιά σε συνθήκες φτώχειας· γυναίκες που προσπαθούν να ανταπεξέλθουν μεταξύ μερικής απασχόλησης και πολλαπλών οικιακών ευθυνών· συνταξιούχους, άτομα με αναπηρία, και ψυχασθενείς· άτομα 'εξαρτώμενα' από παροχές πρόνοιας και χαμηλού κόστους δημόσια στέγαση· άνεργους νέους (κυρίως νέους μαύρους) και φοιτητές. Οι εγκαταστάσεις για τους νέους έχουν κλείσει· και οι πολίτες που εξαρτώνται από τις δημόσιες παροχές για την κοινωνική τους ευημερία βρίσκονται στερημένοι. Πέρα από τις τιμωρητικές και οπισθοδρομικές κοινωνικές επιπτώσεις της, πρόκειται για μια στρατηγική καταδικασμένη να αποτύχει ακόμα και με τους δικούς της όρους, δεδομένου ότι η κύρια συνέπεια της θα είναι μια σοβαρή πτώση της ζήτησης και μια κατάρρευση των φορολογικών εσόδων, εμβαθύνοντας την καθοδική πορεία της οικονομίας, με μικρή πτώση του ελλείμματος.

Με άλλα λόγια, η ίδια η κρίση έχει χρησιμοποιηθεί για να ενισχυθεί η αναδιανομή από φτωχούς σε πλούσιους. Επιπλέον, έχει επίσης προσφέρει το άλλοθι για μια εκτεταμένη περαιτέρω αναδιάρθρωση του κράτους και της κοινωνίας στη γραμμή της αγοράς, με μια σειρά από ιδεολογικά προωθούμενες 'μεταρρυθμίσεις' που αποσκοπούν στην προέλαση των ιδιωτικοποιήσεων και της εμπορευματοποίησης. Έχει ενθαρρύνει τις ιδιωτικές, εξατομικευμένες λύσεις σε κοινωνικά προβλήματα. Αυτό καθιστά ακόμη πιο σημαντικό για την αριστερά να αρθρώσει το επιχείρημα ότι είναι καιρός για μια νέα ηθική και οικονομική διευθέτηση.

Το παραπάνω κείμενο είναι απόσπασμα του κεφαλαίου After neoliberalism: analysing the present (σσ. 3-5) των Stuart Hall, Doreen Massey και Michael Rustin. Σε αυτό θέτουν το πλαίσιο του βιβλίου που επιμελήθηκαν με τίτλο After Neoliberalism? The Kilburm Manifesto, το οποίο δημοσιεύεται στο Soundings: A journal of politics and culture. 

Η Νέα Υόρκη του Adrian Tomine

Final version [adrian-tomine.com]

Adrian Tomine

Bored of Tourism – The New Yorker, 11 & 18 Ιουνίου 2007

Preliminary drawing [adrian-tomine.com]

Δείτε επίσης:

Adrian Tomine's New York

Mina Kaneko, The New Yorker

Urban renewal: an interview with Adrian Tomine

Peter Terzian, The Paris Review

[adrian-tomine.com]

Χωρική διάρθρωση, κατακερματισμός, ανατροπή

Based on a Grid, 2012 [hadrianestou.tumblr.com]

Η εγκατάσταση Based on a Grid είναι ένα από τα αγαπημένα μου έργα της Esther Stocker· είχε παραγγελθεί από το Z33 House for Contemporary Art για την έκθεση Mind the System, Find the Gap που έγινε το 2012 στην πόλη Hasselt στο Βέλγιο. Σκοπός αυτής της έκθεσης ήταν η κριτική εξετάση των πολιτικών, οικονομικών, πολιτισμικών και χωρικών συστημάτων που διέπουν την σύγχρονη κοινωνία, και ταυτόχρονα ο εντοπισμός των κενών, των διαρροών και των αμφισημιών τους.

Το έργο Based on a Grid είναι παραδειγματικό της αφηρημένης και μινιμαλιστικής αισθητικής της δουλειάς της Esther Stocker, και επιπλέον απεικονίζει τον τρόπο με τον οποίο αυτές οι καλλιτεχνικές επιλογές συγκροτούν και οξύνουν την πολιτική διάσταση της τέχνης της. Παρέχεται πράγματι ένα πλέγμα (grid): ένα ολιστικό και εσωτερικά πολύπλοκο γεωμετρικό σύστημα που επεκτείνεται στο σύνολο του χώρου της έκθεσης και περικλείει τους δυνητικούς θεατές. Την ίδια στιγμή ωστόσο η Esther Stocker το διαλύει· αν και ο χώρος παραμένει δομημένος, τα περισσότερα από τα τμήματα και τις αρθρώσεις του πλέγματος λείπουν.

Ο κατακερματισμός του πλέγματος είναι μια κριτική πράξη ενδυνάμωσης, τόσο συμβολικά όσο και πρακτικά· αφενός δηλώνει ότι η δόμηση του χώρου δεν είναι ένα πανίσχυρό σύστημα, και αφετέρου επιτρέπει την κινητικότητα με τρόπους που αψηφούν έμπρακτα το πλέγμα και θα ήταν σε αντίθετη περίπτωση αδύνατοι. Και από αυτή την άποψη, το έργο της Esther Stocker αποτελεί μια πρόκληση για τον θεατή καθώς θέτει ζητήματα αντίληψης· μπορεί κανείς να δει μια εικόνα τάξης αν επιλέξει να ενοποιήσει οπτικά τις συνδέσεις που λείπουν, αλλά μπορεί επίσης να επικεντρωθεί σε ρήξεις και ανοίγματα που αποδομούν την προηγούμενη πρόσληψη της μορφής και της δομής του έργου. Η εγκατάσταση συνεπώς προβάλλει μια σειρά από εγγενώς πολιτικές επιλογές· και το σημαντικότερο είναι ότι αυτό γίνεται θέτοντας έμπρακτες ερώτησεις και ζητώντας αντίστοιχες απαντήσεις, αντί να προσφέρονται οι τελευταίες έτοιμες. Αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως το πλέον ενδυναμωτικό χαρακτηριστικό του έργου, και αποτελεί επίσης μια διάσταση που διατρέχει την ευρύτερη δουλειά της Esther Stocker. 

In defence of Free Forms, parte 1, Φωτογραφία: Mario Di Paolor [estherstocker.net]
 

Abstract thought is a warm puppy, 2008, Φωτογραφία: Sacha Georg [estherstocker.net]

Οι εγκαταστάσεις της Esther Stocker είναι υποβλητικοί χώροι δυνητικής ελευθερίας· μέσω της αφηρημένης τους αισθητικής φαίνεται να δηλώνουν ότι δεν υπάρχει τίποτα αντικειμενικό ή ουδέτερο σε οποιαδήποτε μορφή δόμησης του χώρου, είτε πρόκειται για ένα σπίτι είτε για μια φυλακή, ένα εργοστάσιο ή ένα πανεπιστήμιο, ένα στρατόπεδο ή ένα μουσείο. Παράλληλα, η δουλειά της Esther Stocker είναι εννοιολογικά διαλογική και επομένως ανοιχτή σε ερμηνεία· η παραγωγή νοήματος βρίσκεται στο επίκεντρο της διαδικασίας θέασης του κάθε έργου, η οποία γίνεται με έμπρακτα διαδραστικούς και συμμετοχικούς τρόπους.

Στο βαθμό που οι εγκαταστάσεις βιώνονται στο φυσικό τους χώρο, η αντίληψη και η κίνηση των θεατών φαίνεται να είναι άρρηκτα συνδεδεμένα συστατικά της διαδικασίας θέασης· όπως υποστηρίζει ο Rainer Fuchs σε άρθρο του με τίτλο Systematically Broken Systems, τα έργα προσκαλούν και καθιστούν δυνατή την ερμηνεία μέσω της κινητικότητας:

Ενώ οι πίνακες πλεγμάτων ανοίγουν πλασματικούς χώρους, οι εγκαταστάσεις της Stocker δημιουργούν χωροθετημένες εικόνες μέσα στις οποίες οι θεατές μπορούν να εισέλθουν σωματικά. Στην εγκατάσταση στο MUMOK, με τις μορφές από άσπρες μπάρες να τοποθετούνται σε ίσα διαστήματα στις μαύρες επιφάνειες του δαπέδου, ​​των τοίχων και της οροφής, οι θεατές βρίσκονται στη μέση μιας σαφώς διαρθρωμένης εικόνας χώρου, η οποία φαίνεται να έχει βρει στις μπάρες - που ουσιαστικά πλαισιώνουν ένα άδειο κέντρο - μια χωροθετημένη κορνίζα. Η οπτική εμφάνιση αυτού του αυτο-διαμορφωμένου χώρου μετασχηματίζεται συνεχώς από τις ίδιες τις κινήσεις του θεατή και τις αλλαγές οπτικής  γωνίας. Το γεγονός ότι το να βλέπει κανείς δεν είναι απλώς μια φυσιολογική διαδικασία προσανατολισμού, αλλά, αντίθετα, ένας τρόπος δυναμικής ερμηνευτικής συμπεριφοράς, υιοθετείται εδώ ως σημείο αφετηρίας για μια τέχνη που σηματοδοτεί την κινητικότητα και την μετατόπιση ως την πλέον μεστή, νοητή μορφή καθορισμού.

Geometrisch betrachtet, 2008, Φωτογραφία: MUMOK/Lisa Rastl, Lena Deinhardstein [mumok]

Νεοφιλελευθερισμός και Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου στη Βραζιλία

Φωτογραφία: Ueslei Marcelino/Reuters [theatlanticcities.com]

Ο νεοφιλελευθερισμός στον πυρήνα του αφορά τη μεταφορά του πλούτου έξω από το δημόσιο δίκτυο κοινωνικής ασφάλειας και μέσα στα χέρια του ιδιωτικού κεφαλαίου. Όπως καθένας που έχει κάποτε χρειαστεί να βασιστεί σε δημόσιες υπηρεσίες - μικρά πράγματα, όπως σχολεία ή νοσοκομεία - θα καταλάβαινε, η ατζέντα αυτή είναι έντονα μη δημοφιλής σε πολλά μέρη του κόσμου. Όμως το ΔΝΤ τη θέλει. Η Παγκόσμια Τράπεζα τη θέλει. Τοπικές ελίτ τη θέλουν. Και το διεθνές κεφάλαιο τη θέλει. Οπότε πώς την πραγματοποιούν; Ένας τρόπος είναι να εξαπολύσουν την αστυνομία και απλά να συντρίψουν τα όργανα της οικονομικής αυτοάμυνας του λαού, όπως οι συνδικαλιστικές οργανώσεις, οι γενικές συνελεύσεις και τα κοινωνικά κινήματα. Αυτή η προσέγγιση όμως έχει ένα σχετικό κίνδυνο. Όπως έχουμε δει στη Τουρκία, στη Βραζιλία, και ακόμα και στη Νέα Υόρκη τις πρώτες ημέρες του κινήματος Occupy, η αστυνομική καταστολή μπορεί να κάνει τις διαδηλώσεις να φαίνονται συμπαθητικές, ακόμα και έντονα ελκυστικές, σε ανθρώπους που έχουν αγανακτήσει αλλά δεν έχουν καμία διέξοδο για τη δυσφορία τους.

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες, το Παγκόσμιο Κύπελλο, και άλλα είδη mega-γεγονότων, έχουν κατά τα τελευταία 30 έτη προσφέρει κάτι που δεν θα μπορούσε να βρεθεί στην άκρη ενός γκλομπ στρατιωτικών προδιαγραφών: την συναίνεση των μαζών στους στόχους της νεοφιλελεύθερης πολιτικής. Για αυτό το λόγο τα γεγονότα αυτά είναι καλύτερα κατανοητά ως «νεοφιλελεύθεροι Δούρειοι Ίπποι». [...]

Οι χώρες αλλάζουν, αλλά το σενάριο παραμένει ίδιο: όργιο κερδών και φορολογικός παράδεισος τόσο για τους εταιρικούς χορηγούς όσο και για τις ιδιωτικές εταιρείες ασφάλειας· προσβλητικές δημόσιες δαπάνες για νέα στάδια, και στη συνέχεια βίαιες περικοπές που πέφτουν στις πλάτες των φτωχών, όταν το πάρτυ τελειώνει και το hangover ξεκινά. Αλλά στη Βραζιλία δεν περιμένουν κανένα hangover όταν φύγουν οι κάμερες και σκουπιστεί το κομφετί.

Οι μαζικές δράσεις των δύο τελευταίων εβδομάδων έχουν εκθέσει όλη τη νεοφιλελεύθερη κλοπή που είναι ριζωμένη στο σχεδιασμό και την εκτέλεση του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Ένα επιφανές σύνθημα στους δρόμους είναι «Χρειαζόμαστε νοσοκομεία και σχολεία ποιότητας FIFA». Αυτή είναι μια άμεση αναφορά σε μια φράση της επιτροπής σχεδιασμού του Παγκοσμίου Κυπέλλου που  επαναλάμβανε ad nauseum [μέχρι αηδίας] ότι «Χρειαζόμαστε γήπεδα ποιότητας FIFA». Οι άνθρωποι έχουν πάρει τις νεοφιλελεύθερες προτεραιότητες του διεθνούς αθλητικού συμπλέγματος και τις έχουν αντιστρέψει.

[...]

[Σ]την πραγματικότητα η συντριπτική μάζα των ανθρώπων είναι στους δρόμους επειδή θέλουν στοιχειώδη οικονομική δικαιοσύνη σε μια χώρα όπου έχει δοθεί τέτοια υπόσχεση, αλλά οι περισσότεροι έχουν εγκαταλειφθεί στο έλεος της αγοράς.

Brazil: yes, blame the damn World Cup, Dave Zirin, The Nation